Röportaj: Cemalettin Kanaş

Kümes hayvancılığından çıkarak büyük bir ticari güce dönüşme yolunda önemli mesafeler kaydeden Hindistan kanatlı sektörü, günümüzde önemli bir yol ayrımında bulunuyor. Artan yem maliyetleri, etanol kaynaklı mısır kıtlığı ve devam eden kuş gribi tehdidi stratejik cevaplar istiyor. Hindistan Kanatlı Hayvan Yetiştiricileri Federasyonu (PFI) Eş Sekreteri Ricky Thaper, alternatif yemlerden politika reformlarına kadar sektörün geleceğini belirleyebilecek çözümleri özetlemek için kırk yıllık tecrübesini ortaya koyuyor.

Hindistan Kanatlı Hayvan Yetiştiricileri Federasyonu (PFI) Eş Sekreteri Ricky Thaper, Feed Planet’e verdiği özel röportajda, artan talep ile artan baskıları dengelemek durumunda olan sektörün önceliklerini özetliyor. Yem maliyetlerinin üretim giderlerinin %65-70’ini oluşturduğunu hatırlatan Thaper, gümrüksüz mısır ithalatına ve GDO’lu yem alternatiflerine duyulan ihtiyacı vurgulayarak, makul fiyatlarla sürdürülebilir tedarikin sektör için önemli bir sorun olmaya devam ettiğini belirtiyor. Etanol kaynaklı mısır kıtlığı ve soya fasulyesi verimindeki durgunluk, sektörü ABD sorgumu gibi çözümleri zorlamaya iterken, işlenmiş ürünlere olan ilgi artıyor. Hâlihazırda kanatlı etinin sadece %8-10’u katma değerli bir şekilde tüketiciye sunuluyor.

Tüm sorunlara rağmen Hindistan’ın biyogüvenlik alanında attığı adımlar örnek bir model teşkil ediyor. WOAH sertifikalı kuş gribinden ari 33 bölge, ihracat potansiyelini artırıyor. 15 kg’lık global beyaz et tüketimine karşı ulusal tüketimin 2,7 kg düzeyinde olmasına rağmen artış eğiliminde olduğunu kaydeden Thaper, yem arzını istikrara kavuşturmak için işbirliğine dayalı politika yapımının da altını çiziyor. Kaliteli etin tüketicilere ulaşmasını sağlamak için altyapı ve işlemeye odaklanılması gerektiğini belirtiyor. Bu, sektörün %8-10’luk büyüme ivmesini devam ettirebilmesi için önemli bir vizyon.

Hindistan kanatlı sektöründe önemli bir isim olarak tanınıyorsunuz. Sektördeki geçmişiniz ve kariyer yolculuğunuz hakkında daha fazla bilgi verebilir misiniz?

Kırk yılı aşkın bir kariyerim boyunca, son on yıllarda büyük bir büyüme gösteren Hindistan kanatlı sektörüyle yakın bir ilişkim oldu. Sektör, ağırlıklı olarak geleneksel kümes tavukçuluğundan, bugün toplam kanatlı üretiminin %85’ini oluşturan organize ticari kanatlı üretimine dönüşmüş durumda. Kariyerim boyunca küresel tavukçuluk toplulukları ile iş birliği kurmaya odaklandım ve bu süreçte Hindistan kanatlı sektörünün küresel oyuncularla yakın iş birlikleri geliştirmesine katkıda bulundum. Ayrıca, sektörle ilgili sorunları hükümet nezdinde gündeme getiren birçok sektör heyetinde yer aldım. Şu anda Hindistan Kanatlı Hayvan Yetiştiricileri Federasyonu’nda Eş Sekreter olarak görev yapıyorum.

ETANOL VE YEM SEKTÖRÜ ARASINDA MISIR TALEBİNİ DENGELEMEK

Özellikle hükümetin etanol üretim hedefleri doğrultusunda artan mısır talebi sebebiyle yükselen yem maliyetleri, Hindistan kanatlı sektörünün kârlılığı üzerinde baskı oluşturuyor. Mısır fiyatlarının daha da artması beklenirken, Hindistan Kanatlı Hayvan Yetiştiricileri Federasyonu bu sorunların üstesinden gelmek ve yem tedarik ve maliyetlerinde uzun vadeli istikrar sağlamak için hangi stratejileri düşünüyor?

Son on yıldır ülkemizin kanatlı yemi talebi yıllık yaklaşık %8-10 oranında artıyor. Üretim maliyetinin yaklaşık %65-70’ini oluşturan yem, ağırlıklı olarak mısır ve soya küspesinden oluşuyor. Şu anda Hindistan’daki mısır üretiminin %60’ı yem olarak kullanılırken, bunun %47’si kanatlı, %13’ü ise büyükbaş hayvan yemi için kullanılıyor. Ancak, kanatlı eti ve tavuk üretimindeki büyüme oranı, mısır ve soya üretimindeki büyüme oranını aşmış durumda.

Hindistan Sanayi Konfederasyonu (CII) tarafından hazırlanan bir raporda, yem fiyatlarındaki ‘benzeri görülmemiş artış’ sebebiyle hükümetin genetiği değiştirilmiş (GDO’lu) mısır ve soya/soya küspesi ithalatına izin vermesi talep edilmişti. Ağustos 2021’de, yem fiyatlarında yaşanan rekor artışın ardından hükümet, yerli kanatlı sektörünü desteklemek amacıyla 1,2 milyon ton GDO’lu soya küspesinin ilk sevkiyatına izin vermek için ithalat kurallarını gevşetti. Kanatlı sektörü, gelecekteki ihtiyaçlarını karşılayabilmek için Hindistan Balıkçılık, Hayvancılık ve Sütçülük Bakanlığı’ndan gümrüksüz mısır ithalatına da izin verilmesini talep etti. Hâlihazırda mısır için uygulanan temel ithalat vergisi %50 seviyesinde. Etanol üretimindeki artan mısır tüketimine ilişkin endişeleri dile getiren sektör temsilcileri, Hindistan’ın yıllık 34,60 milyon tonluk mısır üretiminin hem kanatlı sektörü hem de ülkenin gıda güvenliği için yetersiz kaldığını belirtti.

Yem maliyetlerindeki artış Hindistan kanatlı sektörünü zor durumda bırakırken, Amerika Birleşik Devletleri’nden güncel fiyatlarla genetiği değiştirilmemiş bir ürün olan sorgum, kanatlı ve süt ürünleri çiftçileri için üretim maliyetini düşürebilir. ABD sorgumu, kanatlı yemi olarak kullanılan mısırın yaklaşık %50’sinin yerini alabilirken, insan tüketimi için kullanılan çeşit, besin amaçlı tahıl yetiştiren Hintli sorgum çiftçilerini etkilemeyecektir. ABD sorgumu tanen (bitkilerde doğal olarak bulunan, bitkileri otçullardan, patojenlerden ve zorlu şartlardan koruyan bir polifenol türü) içermiyor. Ancak ülkede üretilen sorgum yüksek tanen içeriğine sahiptir ve bu sebeple nadiren yem olarak kullanılıyor. Kanatlı yemlerinde kullanıldığı nadir durumlarda ise bu oran %5 seviyesinde. Fiyatının mısırdan %15 daha düşük olması beklense de bu durum da nadiren gerçekleşiyor.

YEM KATKI MADDELERİ HİNT TAVUKÇULUĞUNDA MALİYETLERİ DÜŞÜREBİLİR Mİ?

Artan yem maliyetleriyle birlikte, verimliliği ve hayvan sağlığını artırmanın bir yolu olarak yem katkı maddelerinin kullanımına olan ilgi de artıyor. Sizce yem katkı maddelerinin Hindistan kanatlı sektöründeki rolü nasıl bir gelişim gösterecek?

Ticaret verilerine göre, 2022-2023 döneminde Hindistan yem sektörü, yem katkı maddelerine yönelik güçlü bir talep gördü. Amino asitler, bağlayıcılar, mineraller, probiyotikler ve prebiyotikler, pazarın toplam değerinin %60,5’ini oluşturdu. Ülkede lizin ve metiyonin, üç yıl önce toplam yem amino asitleri pazarının %72’sini oluşturarak önde gelen amino asitler olarak öne çıktı. Bu büyüme, hayvanların verimliliğinin artması, bağırsak sağlığının iyileşmesi ve et üretiminin gelişmesine bağlı olarak gerçekleşti. 2022-2023 döneminde prebiyotik pazarında kanatlı sektörü, toplam pazar payı değerinin %62,6’sını temsil ederek baskın hayvan türü olmuştur. Yem katkı maddelerinin, kanatlı eti ve yumurta tüketimindeki istikrarlı artışla birlikte sürdürülebilir bir büyüme göstermesi bekleniyor.

HİNDİSTAN TAVUKÇULUĞUNDA KÂRLILIK SORUNU

Hindistan’ın kanatlı sektörü güçlü bir talep görürken, kârlılığının düşeceğine dair bir öngörü de söz konusu. Piyasanın hangi dinamikleri böyle bir sonucu beraberinde getiriyor? Sektörün bu duruma karşı nasıl tepki vermesini bekliyorsunuz?

Kârlılıkta düşüş beklentisine rağmen, beyaz et üreticilerinin gelirlerinin önümüzdeki mali yılda %8-10 oranında artması muhtemel görünüyor. Bu artışın, hem sağlıklı hacim hem de daha yüksek fiyatlardan kaynaklanması bekleniyor. Hindistan kanatlı sektörü, artık tarımın ayrılmaz bir parçası haline geldi ve geniş nüfusun protein ve beslenme ihtiyaçlarını karşılamada da kritik bir rol oynuyor. Yumurta ve broyler üretimi yıllık %8 ila %10 oranında artarken, tarım ürünleri üretimi yıllık %1,5 ila %2 oranında artış gösteriyor. Sektörün, kaliteli etin tüketicilere ulaştırılmasını sağlamak için kanatlı etinin işlenmesi ve perakende seviyelerinde veya canlı hayvan pazarlarında altyapı geliştirilmesi üzerinde çalışmasına ihtiyaç var. Ayrıca, geriye dönük entegrasyon altyapısına yapılacak daha fazla yatırım, Hindistan kanatlı sektörünün büyümesini destekleyecektir.

HİNDİSTAN’IN BİYOGÜVENLİK ÖNLEMLERİ VE KUŞ GRİBİ ENDİŞELERİ

Kuş gribi, dünya genelinde kanatlı sektörü için inatçı bir tehdit olarak varlığını devam ettiriyor. Salgın, kanatlı sektörünün istikrarını ve dengesini nasıl etkiliyor?

Hindistan, 2006’dan bu yana ‘kuş gribi’ olarak bilinen düşük patojenik kuş gribi (LPAI) vakalarını nadiren yaşıyor. Bugüne kadar insan enfeksiyonu rapor edilmiş değil. Ülkemiz, hastalığı itlaf yoluyla etkili bir şekilde kontrol altına aldı. İnfluenza virüsü, kanatlılar ve yabani kuşlar aracılığıyla belirlenmiş göç yolları boyunca yayılıyor. Hindistan’ın göçmen kuşların uçuş yolu üzerindeki konumu göz önüne alındığında, kış mevsiminde su kaynaklarında göçmen kuşların izlenmesine yönelik etkili bir strateji geliştirilmesi, erken uyarı ve hastalık kontrolü açısından önemli görülüyor.

Hayvancılık dairesi, ülkede kuş gribinin önlenmesi, kontrolü ve sınırlanması için Eyaletler ve Birlik Bölgeleri (UT) rehberliğinde 2021 tarihli Kuş Gribinin Önlenmesi, Kontrolü ve Sınırlanması için Ulusal Eylem Planı’nı hazırladı. Plan, rutin ve hedefe yönelik gözetim, kuşların (merkez üssünden 1 km yarıçapında) derhal itlaf edilmesi, kontamine materyallerin imha edilmesi, kanatlı hayvanların hareketinin kısıtlanması ve operasyon sonrası gözetim planını içeriyor.

Daire, eyalet hükümetleriyle iş birliği yaparak; canlı hayvan pazarları, su kaynakları, atık su, mezbahalar ve tavuk çiftlikleri gibi alanlarda düşük maliyetli yöntemler kullanarak çevresel gözetim için standart operasyon prosedürleri (SOP) geliştirmeye önem veriyor. Daire, kısa süre önce Yüksek Patojenik Kuş Gribinden ari olduğuna dair yeterlik beyanını sunmuş bulunuyor. İhracatı teşvik etmek amacıyla hayvancılık dairesi, 33 kanatlı hayvan bölgesini kuş gribinden arınmış olarak tanıdı. Daire, geçerliliğe dayalı olarak bu bölgelerden 26’sını Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü’ne (WOAH) bildirdi ve 13 Ekim 2023 tarihinde bu yeterlik beyanı, WOAH tarafından onaylandı.

Hindistan kanatlı sektörü, gelecekteki kuş gribi salgınlarını yönetmeye ne kadar hazırlıklı? Küresel ölçekte hangi önleyici tedbirlerin alınması gerekir?

Düşük patojenik kuş gribi (LPAI) salgınları genellikle kış aylarında (çoğunlukla kümes tavukçuluğunda) ortaya çıkar ve broyler fiyatları üzerinde anlık duygusal etkilere yol açar. Üreticiler ve tüketiciler arasındaki farkındalığın artması, talep şoklarının etkisini azalıyor.

Kuş gribi haberleri, kümes hayvanı yetiştiricilerinden satıcılara ve devlet kurumlarına kadar sektördeki tüm paydaşların sektörde uygulanan güvenlik protokolleri hakkında sürekli farkındalık tesis etmelerini gerektiriyor. Bu, ülkenin bazı bölgelerindeki kuş gribi haberleri sebebiyle et talebinde sık sık yaşanan dalgalanmaların önüne geçecektir.

Biyogüvenliğe yönelik yatırımlar, kanatlı sektörü için kritik öneme sahip. Merkezi ve eyalet hükümetleri, hastalığın kontrol altına alınması ve daha fazla yayılmasının önlenmesi amacıyla itlaf talimatlarını da içeren yasaklama emirleri gibi hızlı müdahale önlemleri alıyor.

POLİTİKA DEĞİŞİKLİKLERİ VE YEM MALİYETLERİ ARASINDA DENGEYİ BULMAK

Hindistan Merkez Bankası’nın enflasyon analiz ekibinin bir üyesi olarak, hükümetin tarım ve ticaret politikalarının kanatlı yemi tedariki ve maliyetleri üzerindeki etkisini nasıl değerlendiriyorsunuz?

Mısır, soya küspesi ve iri taneli tahılların sürekli tedariki, sektör için halen bir problem olarak duruyor. Kanatlı sektörü, mısır ve diğer tahıl ürünlerinin etanol üretimi gibi farklı sektörler için sağlanmasının tedarik üzerinde baskı oluşturduğunun farkında.

Hükümetin, özellikle kıtlık dönemlerinde, genetiği değiştirilmiş (GDO’lu) mısır ve genetiği değiştirilmemiş darı ithalatını kolaylaştırmak amacıyla gümrük vergilerini düşürmesi gerektiğine dikkat çekiyoruz. Kanatlı sektörünün ihtiyaçlarını karşılamak için bu tarımsal ürünlere olan artan talep göz önünde bulundurularak yem hammaddelerinin sürdürülebilir bir şekilde tedarik edilmesi hayati önem taşıyor.

Daha önce de belirtildiği gibi, yem, kanatlı üreticilerinin değişken maliyetlerinin %65 ila %70’ini oluşturuyor. Mısır, büyük ölçüde darı (bajra) ve kırık pirinç ile ikame edilebilse de, soya küspesi, kanatlılar için en tercih edilen protein kaynağı olmaya devam ediyor. Çünkü alternatif protein kaynakları olan yer fıstığı küspesi ve kolza küspesinin verimliliği daha düşük.

HİNDİSTAN’DA TAVUKÇULUĞUN GELECEĞİ

Problemler ve fırsatlar göz önünde bulundurulduğunda, Hindistan tavukçuluk sektörünün uzun vadeli görünümü nedir? Hindistan Kanatlı Hayvan Yetiştiricileri Federasyonu bu yolda nasıl bir rol oynayacak?

Birçok rapor, yem maliyetlerindeki artışa bağlı olarak Hindistan tavukçuluk sektörünün kârlılığının gelecek mali yılda düşebileceğini, ancak güçlü talebin önümüzdeki yıllarda %8 ila %10 büyümeye yol açacağını öngörüyor. Hindistan’da üretilen kanatlı etinin yalnızca %8 ila %10’u işlenmiş tavuk olup, geri kalanı yerel perakende noktalarında, yani hayvan pazarlarında canlı tavuk olarak satılıyor.

Ancak, Fresh to Home, Licious gibi e-ticaret yapan perakendecilerin ve KFC, McDonald’s gibi küresel ve yerel fast food zincirlerinin genişlemesiyle, kanatlı eti işleme sektörü hızla büyüme kaydediyor. Bu durum, kanatlı ürünlerine katma değer sağlanmasını ve daha yüksek gelir elde edilmesini beraberinde getirecektir. Ayrıca, modern gıda standartlarına uygun kaliteli kanatlı eti üretimini sağlayacaktır. Orta vadede, büyük oyuncuların ileriye dönük entegrasyona odaklanması yani et işleme tesisleri ve seçili durumlarda perakende noktaları kurmak gibi adımlar atması bekleniyor.

Hindistan’ın kişi başına kanatlı eti tüketimi, küresel ortalamanın oldukça altında. Dünyada kişi başına kanatlı eti tüketimi yıllık 15 kg iken, Hindistan’da bu oran sadece 2,7 kg. Hindistan’da broyler eti üretimi, 2000-2022 yılları arasında yıllık bileşik büyüme oranı (CAGR) %10 seviyesinde gerçekleşirken, kişi başına tüketim aynı dönemde %6’nın üzerinde büyümüştür. Uygun sosyo-ekonomik faktörler ve mevcut düşük tüketim seviyeleri göz önüne alındığında, önümüzdeki dönemde tüketimin artması bekleniyor.

KOMŞU ÜLKELER GDO’LU YEME ‘EVET’ DİYOR, PEKİ YA HİNDİSTAN?

Okurlarımızla paylaşmak istediğiniz başka bir konu var mı?

Üzerinde durmak istediğim bir diğer konu, ülkede mevcut olan soya küspesinin kalitesinin artırılması. Kanatlı sektörü yıllık %7 ila %9 oranında büyürken, genel tarım ürünleri sektöründeki büyüme oranı %2 civarında. Bu sebeple, yem maliyetlerini düşürmek amacıyla GDO’lu mısır ve GDO’lu soya küspesi ithalatına ihtiyaç duyacağız. Nepal, Sri Lanka, Bangladeş ve Pakistan gibi komşu ülkelerimizde GDO’lu soya / GDO’lu soya küspesi ve GDO’lu mısır ithalatına izin veriliyor.

Kanatlı sektörü, önümüzdeki yıllarda Hindistan hükümetinin de yem üretiminde kullanılmak üzere bu ürünlerin ithalatına izin vermesini ciddi şekilde değerlendireceğine inanıyor. Sektör temsilcisi olarak, hayvancılık ve tarım dairelerindeki üst düzey yetkililerle bu konuda görüşmelerde bulunuyoruz. Sürdürülebilir yem tedariki ve makul fiyatlarla yem temini, sektör için çözülmesi gereken temel bir sorun olmaya devam ediyor.