Soya fasulyesi, balık unu ve et unu gibi geleneksel protein yem kaynaklarının fiyatları artarken alternatif protein kaynaklarına olan talep de yıllık olarak artıyor. Bu tür kısıtlamalar, daha çok az gelişmiş ülkelerde hissedilmekte ise de bu baskı, 2050 yılında nüfusun 9 milyara ulaşmasının beklendiği bir ortamda küresel olarak yayılacaktır. Ayrıca teknoloji, böcek üretim sistemleri ile gelişmeye devam ederken bu tür üretilen malzemelerin fiyatının da düşmesi beklenmektedir. Bu şekilde çiftçi ve diğer bağlı işletmeler için kanatlı hayvan yetiştiriciliğinin kârlılığı da artacaktır.
Carsten Roth, Insectplus+, Yönetim Kurulu Başkanı
Kashif ur Rehman, Insectplus+, Biyoatık Yönetimi Uzmanı
KANATLI VE SU ÜRÜNLERİ YEMLERİNDE PROTEİN EKSİKLİĞİ
2050 yılına kadar 9 milyara ulaşacağı tahmin edilen insan nüfusu nedeniyle gıda talebinin iki katına çıkması bekleniyor (Makkar ve ark., 2014; Tilman ve ark., 2011). Ne yazık ki, bu sırada hayvan yemi ve insan gıdası üretiminin sadece yüzde 60 oranında artması beklenmektedir (Tomberlin ve ark., 2015). Ayrıca, gelecekteki mısır, pirinç, buğday ve soya kıtlığı sırasıyla %67, %42, %38 ve %55 olarak tahmin edilmektedir (Ray ve ark., 2013). Sonuçta, küresel olarak beslenme yetersizliği yaşayan nüfusun yaklaşık olarak 805 milyon artması beklenmektedir. Bu ise yerel, bölgesel ve küresel salgınların yaşanma ihtimalini artırmaktadır (Tomberlin ve ark., 2015). Bununla birlikte şehirleşme 2050 yılında yüzde 70 oranında artacak (Estrade ve ark., 2011) ki bu ise gıda üretimi için ayrılan tarım alanlarını azaltabilir (Mensbrugghe, 2019). Artan şehirleşme, nüfus ve kişi başına düşen gelir, besin tüketim alışkanlıklarında değişikliğe yol açacaktır (daha fazla protein talebi) ve bu sırada süte olan talep yüzde 70 ve ete olan talep de yüzde 58 oranında artacaktır (Estrade ve ark., 2011, Makkar ve ark., 2014).
Günümüzde küresel olarak buz olmayan toprakların yüzde 40'ı tarım için kullanılırken toplam tarım alanlarının yüzde 70'i hayvancılık için yem üretmek için kullanılmaktadır (FAO, 2009; Foley ve ark., 2011; Ramankutty ve ark., 2018). İşleri daha da kötüleştiren ise tarımda kullanılan taze suyun yüzde 70’i ile 110 milyon ton kimyasal gübre hayvanları beslemek için kullanılıyor ve bu da sera gazı etkisine yüzde 14 ile 17 arasında bir katkı sağlıyor (GHG) (Gerber ve ark., 2013, Sakadevan ve Nguyen, 2017). 2012-2013 döneminde dünya çapında 795 milyon ton tahıl üretildi ve bunun üçte biri hayvan yemi için kullanıldı (FAO, 2009).
Bu nedenle, geleneksel yem içeriklerinin kullanılmasının yanı sıra kümes hayvanı yeminde hâlen kullanılan balık unu (FM), soya fasulyesi unu (SBM) ve et unu (MM) gibi pahalı proteinleri değiştirmeye ihtiyaç vardır (Mohammed, 2017; Van Huis ve ark., 2013). Bunu yaparak geleneksel olarak hayvancılık ve su ürünleri yemi için kullanılan malzemelerin doğrudan insan tüketimine uygun olmasını sağlamaya izin verecektir. Sonuçta düşük fiyatlı kümes ve balık çiftliği yemi, kümes hayvanları ve su ürünleri üretimi için gelecekteki ham maddelerin varlığının dengelenmesi için kritik öneme sahiptir (De Marco ve ark.; Thevenot ve ark., 2018).
ALTERNATİF PROTEİN KAYNAĞI
Böcekler, hayvan ve bitki kaynaklı geleneksel protein kaynakları için potansiyel taşımalarından dolayı gelecek vaat eden bir alternatif protein kaynağı olarak görülmektediler. Bu yüzden insan besini ve hayvan yemi için yeni protein alternatifi, böceklerin yüksek miktarlarda yetiştirilmesidir (Zhao ve ark., 2016). Yenilebilir böcekler, atıkların biyokütleye dönüşüm oranlarının yüksek olması (diğer bir deyişle, çokça üretilen bazı böcekler organik atıklarla beslendiğinden, doğrudan insan tüketimiyle rekabet etmemektir), kısa yetiştirme süresi ve yüksek protein içeriği nedeniyle bilinirlik kazanmaktadır (Oonincx ve ark., 2015; Van Der Fels-Klerx ve ark., 2016). Hâlihazırda, dünya genelinde 2000'den fazla yenilebilir böcek türü belgelenmiştir (van Huis, 2015). Veriler, yenilebilir böceklerin besin kalitesinin, yetersiz beslenme ile mücadele için yeterli olduğunu göstermektedir (Payne ve ark., 2016). Yeni bir protein kaynağı olarak böcekler çok yüksek oranda ham protein (CP) ve ham yağ (CF) içerirken yüksek ekonomik değer taşımaktadır. Böcekler, hayvan, kümes hayvanları ve su ürünleri karma yem üretim endüstrisinde FM ve soya fasulyesi unu gibi geleneksel protein kaynaklarını değiştirmek için kullanılır.
Siyah asker sineği, un kurdu, cırcır böceği, karasinek, termit, solucan ve ipekböceğinin besinsel değeri ile kümes ve balık yemi endüstrisinde kullanılmasına izin verilmektedir. Bu türlerin patojenik olmadığı kabul edilir ve insan, hayvan veya bitki sağlığı için risk oluşturmaz. Ayrıca insan, hayvan veya bitkilere patojen geçirmezler. Aslında şimdi “kültür böcekleri” veya “çiftlik böcekleri” olarak sınıflandırılıyorlar ve hayvancılığa benzeyen bir statüleri var. Hayvan yemi üretmek için, bu böceklerin yetiştirilmesine sadece belirli bir substrat tipinde izin verilmektedir. Böcekler, düşük değerli organik atıkları, protein ve yağa dönüştürebilmektedir (Barroso ve ark., 2014; Myers ve ark., 2008; Schiavone ve ark., 2016). Farklı yem çalışmalarında larva veya uzanmış larva ununun, FM ve MM’ın tam veya kısmi olarak uygun bir alternatifi olduğu ortaya çıkarken ayrıca canlı hayvan yeminde bitki proteinleri (Makkar ve ark., 2014), kümes hayvanları yemi (Schiavone ve ark., 2016) ve balık çiftlik yemi (St-Hilaire ve ark., 2007, Cummins ve ark., 2017) alternatifi olduğu ortaya konuldu.