Yem fabrikaları bir otomasyon sistemi seçerken farklı satıcılardan gelen teklifleri karşılaştırmak için ortak kriterlere ihtiyaç var. Ortak kriterler listesi, bir otomasyon sisteminde ihtiyacımız olan ve olmayan özellikleri görmemizi sağlayacaktır. Ayrıca tekliflerin satın alma fiyatını, işletme ve bakım maliyetlerini de karşılaştırabiliriz. Bu yazımızda, yem endüstrisinde kullanılan otomasyon sistemlerinin satın alma kararlarına yardımcı olacağını umduğumuz en yaygın özelliklerini sunuyoruz.

PLC/KONTROLÖR

PLC'ler sürekli olarak gelişir. Yeni özelliklere ve daha fazla kapasiteye sahip yeni modeller ileri sürülmekte ve eski modeller üretimden kaldırılmaktadır. Otomasyon sisteminin bakımı ve yükseltilmesi için sistemde kullanılan PLC'nin makul bir zaman diliminde üretici tarafından desteklenmesi gerekmektedir. PLC satıcısının üretimi ve desteği kesmesi durumunda, uyumlu bir ikameye ihtiyaç vardır. Ayrıca giriş/çıkış modülleri gibi parçaların piyasada kolayca bulunabildiğinden emin olmamız gerekiyor.

KULLANICI ARAYÜZÜ VE GÖRSELLEŞTİRME

Otomasyon sistemlerinin kullanıcı arayüzü vardır. Kullanıcılar, fabrikanın mekanik yapısının görselleştirilmesini içeren kullanıcı arayüzü aracılığıyla sistemle etkileşime girer. Görselleştirme tutarlı ve anlamlı olmalıdır. Sistemin durumunu anlaşılması kolay olacak şekilde göstermelidir. Önemli olayları fark edilebilir biçimde belirtmelidir. Örneğin, mekanik arızaların kırmızı renkte gösterilmesi, bununla ilgilidir. 

Kullanıcı arayüzü için şu anda iki temel istemci platformu mevcuttur. Web tarayıcısı tabanlı istemciler ve yerel istemciler. Tarayıcı istemcileri, yazılımın bakımının kolay olmasını sağlar. Ancak yerel istemciler daha kullanıcı dostudur ve daha iyi kullanıcı arayüzlerine sahiptir.

Sisteme mobil erişim, uzaktan çalışanların sistemle etkileşim kurmasını sağlar. Müşteri ziyareti yapan bir satış temsilcisi, cep telefonundan stokları ve üretim planlarını kontrol edebilir. Üretim müdürü, cep telefonundan bildirimler alabilecek, hatta alarm doğrultusunda uzaktan hareket edebilecektir.

PROSESLER

Genel olarak yem üretimi aşağıdaki prosesleri içerir.

●Dozajlama

●Öğütme

●Karıştırma

●Sıvı ilavesi

●Peletleme

●Ekstrüzyon

●Yağ, aroma kaplama

●Paketleme

Fabrikaya bağlı olarak bu proseslerin bir kısmı veya tamamı mevcut olabilir. İdeal durumda sistem, farklı çözümlerin kombinasyonu yerine, her süreç için tek bir kapsamlı pakette proses kontrolü sunmalıdır.

TAM OTOMASYON

Operatörlerin sisteme müdahalesi minimum düzeyde olmalıdır. Bir üretim siparişi ve hedef silo/ambar seçip başlatmak, üretimin tamamlanması için yeterli olmalıdır. Peletleme gibi değişkenlerin düzenlenmesini gerektiren prosesler için operatör tarafından sadece ayar noktaları belirlenmeli ve sistem prosesleri tam otomatik olarak kontrol edebilmelidir. Operatörlerin besleyici hızını manuel olarak ayarlamasına gerek duyulmamalıdır. Tam otomasyon mümkündür ancak uygulamada birçok sistem tam otomasyondan yoksundur. Tam otomasyon önemlidir çünkü sürecin kapasitesini etkiler. Operatörler, manuel ayar için ihtiyaç duyulduğunda her zaman işleme katılamayacaklarından, makinelerin tam kapasitesine göre bir miktar marj bırakırlar. Bu durum, makinelerin tam kapasitede kullanılmasına engel olmaktadır. Tam otomatik sistem ise sürece her zaman katılabilmekte ve makineleri tam kapasite kullanabilmektedir. Operatörler değişebileceğinden, operatörün becerilerine ve deneyimine bağımlılık tercih edilen bir şey değildir. Ayrıca, insan elinin değmesi sistemi hataya açık hâle getirir.

İZLENEBİLİRLİK DESTEĞİ

İzlenebilirlik gereksinimleri giderek daha fazla önem kazanmaktadır. İzlenebilirlik, bulaşıcı hastalıkların önlenmesinde önemli bir araçtır. Bu nedenle, izlenebilirlik gereksinimlerine dair düzenlemeler giderek daha sıkı hâle gelmektedir. İzlenebilirlik kalite kontrol ve dolayısıyla müşteri memnuniyeti için de önemlidir.

İzlenebilirlik manuel olarak uygulanabilir ancak manuel yöntemler hataya açık ve emek yoğundur. Otomasyon izlenebilirliği destekleyebilir ve manuel prosesleri farklı derecelerde kolaylaştırabilir. Sonuçta üretilen yemin her bir birimi, o birime dahil olan ham madde bilgisi ile bağlantılı olmalıdır. Otomasyon sisteminde barkodlama desteği, izlenebilirlik desteğinin önemli bir yoludur. Üretilen her parti için sistem tarafından benzersiz bir belirleyici atanmalıdır.

RAPORLAMA

Sistem sadece proses kontrolü sağlamakla kalmamalı, aynı zamanda aşağıdakiler gibi faydalı raporlar da sunabilmelidir:

●Her ürün için üretim miktarı.

●Her parti için; gerekli miktar, dozajlanan miktar ve hata dahil olmak üzere dozajlama bilgileri.

●Ürünleri ham madde kaynaklarıyla ilişkilendiren izleme bilgileri.

●Peletleme, öğütme ve analog değişkenleri dâhil diğer işlemler için akım, ısı, besleyici hızı gibi eğilimler.

●Motor ve yönlendirme bileşeni (ör. sürgülü kapılar) arızaları, dozajlama hataları ve diğerleri gibi önemli olaylar için bir sistem günlüğü.

●Formüller ve üretim siparişleri için denetim bilgileri.

PARAMETRELERLE KİŞİSELLEŞTİREBİLME

Birçok işlem parametre gerektirir. Konveyör ve asansörlerden oluşan bir rotada, her bir motorun başlama ve durma süresi bir önceki veya bir sonraki motorun bekleme süresi kadar olmalıdır. Peletleme için akım ve ısı için ayar noktaları, dozajlama için hata sınırları vardır. Bu parametreler yetkili kullanıcı tarafından erişilebilir olmalı ve ihtiyaca göre değiştirilebilmelidir. 

KULLANICI YÖNETİMİ

Sistemin farklı fonksiyonları farklı yetkilendirmelere tabidir. Örneğin sisteme formül girilmesi, üretim siparişlerinin girilmesi ve siparişlerin üretilmesi için farklı yetkilere sahip olunması gerekir. Bunun sağlanabilmesi için sistemin aşağıdaki özelliklere sahip olması gerekir:

●Şifrelerle kullanıcı hesabı ekleme, güncelleme ve silme

●Yetki devri

Genellikle çeşitli aktiviteleri kullanıcı bilgileriyle sistem günlüğüne kaydetmek içindir. Her partinin üretiminden kimin sorumlu olduğu, sistemin sağladığı önemli bir bilgidir.

ERP SİSTEMLERİ İLE ENTEGRASYON

Formüller ve üretim talimatları ERP sistemlerinde oluşturulabilmektedir. Bunları otomasyon sistemine manuel olarak girmek yerine içeri aktarım yoluyla almak daha iyidir. Aşağıda, entegrasyon için diğer ihtimallerin bir listesine yer verilmiştir.

●Satın alma siparişleri

●Faturalar

●Envanter kayıtları

Otomasyon sistemi entegrasyona açık olmalıdır. Günümüzde entegrasyon genellikle web hizmetleri kullanılarak sağlanmaktadır.

İNTERNETTE ÇALIŞABİLME

İnternet, dünyanın her yerinde iletişim için her yerde bulunan bir platform sağlar. İnternet, sistemi farklı lokasyonlarda kullanmak için uygun maliyetli bir yol sağlar. Üretim ve yönetim tesisleri farklı lokasyonlarda bulunabilir. Kullanıcıların internet üzerinden farklı lokasyonlarda bulunmalarına imkân sağlayan bir sistem tercih edilmektedir. İnternetin güvenliği sağlanmalıdır. Sistem internet üzerinden kullanıldığında, performans ve hız yeterli düzeyde olmalıdır.

BAKIM VE DESTEK

Vakit nakittir, özellikle üretim ortamlarında. Sistemdeki bir arızanın bir an önce giderilmesi gerekir aksi takdirde üretim durur, ki bu bir işletme için felakettir. 7 gün 24 saat destek hazır bulunmalıdır. Arıza durumlarına anında müdahale edilebilmesi için uzaktan destek uygulanmalıdır. İnternet ve VPN, uzaktan destek ve bakım sağlamanın bir yoludur. Otomasyon sistemi satıcısı ile kapsamlı bir destek ve bakım sözleşmesi yapılmalıdır. Veri tabanı düzenli olarak yedeklenmelidir.