Türk beyaz et sektörü Avrupa ve Ortadoğu ülkelerine ihracat alanında olumlu gelişmelerin eşiğinde. Daha önce ileri işlenmiş ürünlerde ithalat için çiğ etin AB menşeli olması şartını koşan Avrupa Birliği, bu kararını gözden geçirerek 8 Türk şirketini denetlemeye aldı. Sektör temsilcileri, AB ve Ortadoğu’daki kapıların açılması durumunda ihracatın 1,5 milyar dolar düzeyini ‘rahatlıkla’ göreceğini ifade ediyor.
İSHİB Başkanı Müjdat Sezer
İstanbul Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu (İSHİB) Başkanı Müjdat Sezer, beyaz et sektörünün yurtiçi ve yurtdışı pazardaki durumuna dair güncel bilgiler paylaştı. 8 Türk firmasının Avrupa Birliği’ne ileri işlenmiş ürün ihracı için denetimden geçtiğini açıklayan Sezer, “Bu firmalarımız %99 ihtimalle denetimden geçecektir. Bu gerçekleşirse büyük bir olay olur.” dedi. Sektörün Irak, Suriye ve Suudi Arabistan pazarlarında da olumlu gelişmelerin eşiğinde olduğunu dile getiren Sezer, süreçlerin olumlu seyretmesi durumunda beyaz et ihracatında sıçrama yaşanacağını söyledi. Bloomberg HT’de yayınlanan Akıllı Tarım programında konuşan Sezer, “2024'te sektörün toplam ihracat rakamı 1 milyar 204 milyondu. 2025’te bu Avrupa Birliği, Suriye ve Irak’ın tekrar açılması gibi gündemler her şeyi çok büyük oranda değiştirir. Bunlarla birlikte çok rahat 1,5 milyar oluruz.” öngörüsünde bulundu.
ENFLASYONLA MÜCADELEDE ŞAMPİYONLUK BEYAZ ETİN
İSHİB Başkanı Müjdat Sezer, beyaz et sektörünün enflasyona rağmen hem iç piyasada hem de ihracatta dirençli bir büyüme gösterdiğini vurguladı. Sezer, “2024 yılında beyaz et fiyatları aylık bazda %1 geriledi, yıllık bazda ise %26 civarında arttı. Ancak bu artış, kesinlikle enflasyon oranının altında kaldı. Dolayısıyla beyaz eti tartışmasız olarak enflasyonla mücadele şampiyonu olarak ilan edebiliriz.” diye konuştu.
Beyaz etin Türkiye’de ve dünyada en ucuz protein kaynağı olarak konumlandığını belirten Sezer, kilogram fiyatının 60 TL seviyesinde olduğunu dile getirdi. Alım gücündeki düşüşün hemen her sektöre tüketime olumsuz yansıdığına dikkati çeken Sezer, beyaz ette ise fiyat avantajı sayesinde bu durumun söz konusu olmadığını kaydetti. Fiyat artışlarının düşük olmasının bir sebebinin de dünya genelinde geçen sene zirveye çıkan hammadde fiyatlarında yaşanan gerilemenin etkili olduğu söyledi.
YILLIK KİŞİ BAŞI TÜKETİM 20 KG DÜZEYİNDE
Türk beyaz et sektörünün ‘güçlü’ bir yapısı olduğunu belirten Müjdat Sezer, son üç yılda %5 civarında yıllık büyüme kaydettiklerini dile getirdi. Bunun sektörün hem kapasite hem kalite açısından yeterliliğinden ve buna bağlı olarak talebin düşmemesinden kaynaklandığına işaret etti.
Sektör temsilcisi, ülkemizin mevcut tüketim rakamları ve geleceğe dair planlama konusundaki düşüncelerini de paylaştı. Sezer, “Bizim üretim miktarımız bugünkü bizim ihtiyacımızı karşılıyor ama 10 sene sonrasını 5 sene sonrası düşünüyorsak kırmızı etteki sıkıntıları yaşamamak istiyorsak beyaz et üretimi ile ilgili yapılması gereken bazı şeyler var.” diye konuştu.
Yıllık kişi başı tüketimi miktarının 20 kg olduğunu belirten Sezer, bu rakamın dünya genelinde 30 kg civarında olduğunu söyledi. Sezer, “Kişi başına düşen yıllık beyaz et tüketimi Brezilya ve Venezuela gibi ülkelerde ve alım gücünün yüksek olduğu ABD gibi ülkelerde 40 kilograma ulaşmış durumda.” değerlendirmesinde bulundu.
KÜMES YATIRIMLARINDA KAMU DESTEĞİ GENİŞLETİLMELİ
Beyaz etin bütün dünya için “geleceğin proteini” konumunda olduğunu ifade eden tecrübeli işadamı, Türkiye’de de tüketimin artması gerektiğini ancak bunun için ciddi yatırım ve desteklere ihtiyaç olduğunu ifade etti. 20 kilogramlık tüketimin 25-30 seviyelerine gelmesinin beklendiğini ve gerektiği dile getiren Sezer şöyle konuştu: “Ülke genelinde kişi başına düşen üretimi 1 kilo arttırabilmek 600 bin metre kare kümese ihtiyacımız var. Bu oldukça büyük bir yatırım. Bu noktada sektör olarak çözüm önerilerimizi ifade etmek isterim. Birincisi birçok kırsal kalkınma ve IPARD gibi destek fonlar var. Devlet bu IPARD desteğini sadece modernizasyon söz konusu olduğunda devreye alıyor.” Sıfırdan yatırımların da bu kapsama alınmasının şart olduğunu ifade eden Sezer, “Çünkü yeni kümes demek verimli üretim demek. Verimli üretim de maliyetin düşmesi anlamına geliyor.” dedi.
Sektör sözcüsü, diğer çözüm önerilerini ise köylüyü ve çiftçiyi tersine göçü de özendirerek üretime yönlendirmek şeklinde formüle ediyor. Sezer, “İnsanlar ancak para kazanırlarsa oraya geriye döner.” değerlendirmesinde bulundu.
İHRACATTA İYİ HABERLERİN ELİ KULAĞINDA
İstanbul Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Müjdat Sezer, katıldığı programda ülkenin beyaz et ihracat rakamları ve farklı bölgelerle ilgili süreçlere dair önemli bilgiler de paylaştı. Sezer sektörde ihracat oranının %17 seviyesinde olduğunu ifade etti. Geride bıraktığımız 2024 yılında Mayıs ayında getirilen ihracat kotası sebebiyle ihracat rakamları düşüş gösterse de, kotanın bakanlık tarafından kademeli olarak kaldırılmasının olumlu bir gelişme olduğunu söyledi.
AB’YE İHRACATIN AÇILMASI BÜYÜK OLAY OLUR
Avrupa Birliği'ne beyaz et ihracatı konusunda önemli bir dönüm noktasına gelindi. Türk firmaların AB’ye ileri işlenmiş ürün ihraç etmesi için önemli bir aşamada olunduğunun altını çizen Sezer, “Tarım ve Ticaret Bakanlıklarının yoğun çabaları söz konusu. 8 Türk firmasının nugget, şnitzel ve döner gibi ileri işlenmiş ürün gönderme ihracat hakkı vardı. Avrupa Birliği bunun AB menşeli çiğ etle üretilmesi şartı koşuyordu. Şimdi ise 6 Türk firması denetimden geçiyor. %99 ihtimalle denetlenen firmalarımız bu süreci başarıyla geçireceklerdir. Bu gerçekleşirse büyük bir olay olur. Onay sürecindeyiz.” diye konuştu.
IRAK’TA FİYAT AVANTAJIMIZ DEVAM EDECEK
Irak; Türk beyaz et sektörü için gerek coğrafi yakınlık, gerek fiyat dezavantajı, gerekse yapısal sorunlar sebebiyle önemli ihracat pazarı olarak öne çıkıyor. Zaman zaman Türk beyaz et ihracatının %60-70’lik bölümünü tek başına sırtlayan Irak pazarı, ülkenin kendi üretimini artırma çabaları sebebiyle %45'e kadar düştü. Son dönemde ise Irak hükümetinin sınır kapatma kararı sebebiyle ihracat bir iki aydır durma noktasına geldi. Sezer bu konunun ekonomik olmaktan çok ‘siyasi’ sebeplere dayandığını öne sürdü. Bu süreçte ülkenin kendi stoklarını kullandığını ve Brezilya ve ABD gibi ülkelerden alım yapmaya devam ettiğini ifade eden Sezer şunları söyledi: “Irak kendisi üretimini yapmaya uğraşıyor ama hiçbir zaman bizim kadar ucuza mal etme şansı yok. Irak pazarının bizim ihracatımız içindeki payı güç geçtikçe azalacaktır ama sıfır olmayacaktır. Bir de sadece Türkiye'den almıyorlar biliyorsunuz. Brezilya ve Amerika'dan da alıyorlar. Ancak Türk ürünlerine karşı alınmış siyasi bir yasak söz konusu.”
SUUDİ ARABİSTAN PAZARI 5 YIL SONRA AÇILIYOR
Sezer, 2020 yılından bu yanan kapalı olan Suudi Arabistan pazarında kıpırdanma beklediğini söyledi. Pazarı Türk firmalarına kapalı olmasının siyasi sebeplere dayandığını belirten Sezer, bu durumun değişmesini öngördüğünü söyledi. Sezer, “Çok sayıda Türk şirketi Suudi Arabistan’a ürün ihracı için gerekli olan helal sertifikası onay sürecinde. Büyük ihtimalle sertifika alacaklar ve o pazarda da bir kıpırdanma olacak.” dedi.
SURİYE PAZARI YÜKSELME TRENDİNE GİRECEK
Uzun iç savaş sürecinin ardından yakın zamanda sancılı bir rejim değişikliği sürecinden Suriye pazarında da olumlu gelişmeler bekleniyor. Ticaret Bakanlığı'nın girişimleriyle yağ ve un gibi ürünlerdeki vergiler düşürülerek kuluçkalık ve yemeklik yumurtanın yanı sıra beyaz etin de ‘satılabilir’ duruma gelmesi sağlandı. Suriye pazarının Türkiye için oldukça önemli olduğunu dile getirirken, “Suriye de bizim açımızdan yükselme trendine girecektir.” diye konuştu.