Uluslararası Tahıl Konseyi (IGC)’nin 25 Ağustos 2016 tarihli raporuna göre; 2014/15 sezonunda 1.018 milyon ton olan dünya mısır üretimi, 2015/16 sezonunda 969 milyon tona gerilemiştir. 2016/17 sezonu için IGC’nin öngörüsü ise yaklaşık 60 milyon tonluk artışla 1.030 milyon tondur.
Amerika kıtası 15. yüzyıl sonlarında keşfedilene kadar, mısır bitkisi henüz dünyanın geri kalanında bilinmiyordu. 16. Yüzyılda Avrupa’ya, oradan da dünyanın çeşitli yerlerine ulaşan mısır bugün birçok ülkede temel gıda olarak yer edinmiştir. İlk olarak Meksika yakınlarında kullanılmaya başlandığı tahmin edilmektedir. M.Ö. 2500’lü yıllarda Amerika kıtasının geneline yayılmış ve Amerikan yerlilerinin sıklıkla kullandığı bir ürün haline gelmiştir.
Bugün dünyanın hemen hemen her yerinde gerek temel gıda gerekse hayvan yemi olarak kullanılan mısırın yüzde 70’e yakını nişasta, yüzde 8’i ise yağdan oluşur. Mısır tanesinin yüzde 80’ini oluşturan endosperm ise yüzde 90 oranında nişastaya sahiptir. Vitaminler açısından da bir hayli zengin olan mısır, diyetsel lifler, fosfor ve magnezyum için de iyi bir kaynak oluşturmaktadır.
Sıcak iklim tahılı olan mısır, minimum 9-10 °C sıcaklıkta çimlenmektedir. En uygun büyümeyi ise 20-25 °C sıcaklıkta gerçekleştirmektedir. Mısır bitkisinin toprak seçiciliği fazla olmamakla birlikte uygun koşullar sağlandığında farklı tip topraklarda da yetiştirilebilmektedir. Ancak mısır bitkisinin toprağın su ve tuzluluğuna dayanıklılığı çeltik, pamuk ve pancara göre daha azdır. En kaliteli ürünü ise organik maddelerce zengin, iyi havalanan derin ve sıcak topraklarda vermektedir.
Dünya üzerinde yaklaşık 180 milyon hektarlık alanda üretimi yapılan mısır, buğdaydan sonra ekim alanı bakımından 2. sıradadır. BM Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) verilerine göre; dünyadaki mısır ekili alanların genişliğine bakıldığında en büyük paya Çin’in sahip olduğu görülmektedir. ABD, her ne kadar verimlilik açısından ilk sırada olsa da, ekili alan genişliğinde Çin’den sonra gelmektedir. Brezilya ise üçüncü sıradadır. Çin’de ekili mısır alanı 36 milyon hektar, ABD’de 33,6 milyon hektar, Brezilya’da ise 15 milyon hektardır. Türkiye ise mısıra ayrılan ekim alanlarıyla dünyada 43. sıradadır.
DÜNYA MISIR ÜRETİMİ VE ÜRETİCİ ÜLKELER
Uluslararası Tahıl Konseyi (IGC)’nin 25 Ağustos 2016 tarihli raporuna göre; 2013/14 sezonunda 998 milyon ton olan dünya mısır üretimi, 2014/15 sezonunda 1,18 milyon tona ulaşmıştır. IGC’nin tahminine göre; dünya mısır üretimi 2016/17 sezonunda biraz daha yükselerek 1,30 milyon tona ulaşacak.
IGC’nin dönem sonu stokları incelendiğinde; 2012/13 sezonunda 131 milyon ton olan dünya mısır stoklarının, 2013/14 sezonunda 182 milyon tona, 2014/15 sezonunda ise 207 milyon tona çıktığı görülmektedir. 2015/16 sezonunda da stokların yine 207 milyon ton civarında gerçekleştiğini tahmin eden IGC, 2016/17 sezonunda ise 11 milyon tonluk artış yaşanacağını ve stokların 218 milyon tonu bulacağını öngörmektedir.
Dünya mısır üretiminde ülkeler itibariyle en yüksek üretim miktarı, her zaman olduğu gibi ABD’ye aittir. Amerikan Tarım Bakanlığı (USDA) verilerine göre; 2015/16 sezonunda 959 milyon ton olan dünya mısır üretiminin 345 milyon tonunu ABD karşılamaktadır. ABD’nin 2016/17 sezonu için öngörülen üretim miktarında ise 38 milyon tonluk bir artış söz konusudur. Buna göre ABD içinde bulunduğumuz sezonda yaklaşık 383,3 milyon tonluk mısır üretimi gerçekleştirecek. Çin, mısır üretiminde ABD’nin ardından ikinci sıradadır. Çin’in 2014/15 sezonunda 215,6 milyon ton olan mısır üretimi, 2015/16 sezonunda 224,5 milyon tona yükselmiştir. 2016/17 sezonunda ise üretimin yaklaşık 8,5 milyon ton düşüşle 216 milyon tona gerileyeceği öngörülmektedir.
ABD ve Çin, 959 milyon ton (2015/16) olan dünya mısır üretiminin yarısından fazlasını tek başlarına karşılamaktadır. Bu iki ülkeyi 67 milyon tonluk üretimle Brezilya takip etmektedir. Brezilya’nın hemen ardından sırayı alan AB ülkelerinin mısır üretimi ise 2015/16 sezonunda, bir önceki sezona göre yaklaşık 16 milyon tonluk düşüşle 59 milyon tona gerilemiştir.
AB ülkelerini sırasıyla 28 milyon tonla Arjantin, 25,8 milyon tonla Meksika, 23,3 milyon tonla Ukrayna, 21 milyon tonla Hindistan, 13,6 milyon tonla Kanada, 13,1 milyon tonla Rusya, 9,3 milyon tonla Endonezya, 7,5 milyon tonla Filipinler, 7 milyon tonla Nijerya ile Güney Afrika, 6 milyon tonla Sırbistan ve 5 milyon tonla Etiyopya takip etmektedir.
2016/17 sezonunda mısır üretimindeki düşüş beklentisinde en yüksek pay Çin’e aittir. Çin’in mısır üretiminin 2016/17 sezonunda yaklaşık 8 milyon ton gerileyeceği öngörülmektedir. En yüksek artışın ise 38 milyon tonla ABD’de ve ardından 15,5 milyon tonla Brezilya’da gerçekleşmesi bekleniyor.
DÜNYA MISIR TÜKETİMİ VE TÜKETİCİ ÜLKELER
Mısır, gelişmekte olan ülkelerde buğday ve pirinçle birlikte en önemli temel gıdalardan biridir. Özellikle Sahra altı Afrika ve Latin Amerika’da nüfusun neredeyse yarısının tüketmekte olduğu mısır, dünya çapında da yaklaşık 900 milyon insanın tercih ettiği gıda maddesidir. Mısır ayrıca tüm dünyada hayvan yemi olarak da en çok tercih edilen tahıl ürünlerinden biridir.
2025 yılına kadar mısırın gelişmekte olan ülkelerde en çok tüketilen gıda ürünü olacağı tahmin edilmektedir. Buna ek olarak 2050 yılına kadar mısır üretiminde verimin düşeceği ve gelişmekte olan ülkelerin daha çok mısır ithalatı yapmak zorunda kalacağı da tahminler arasındadır.
Günümüzde ise mısırın en çok tüketildiği ülke ABD’dir. 2015/16 sezonunda bir önceki sezona göre yaklaşık 2 milyon tonluk bir düşüşle tüketim miktarı 298,8 milyon tona gerilemiştir. 2015/16 sezonunda 298,8 milyon ton civarında olan ABD’nin mısır tüketiminin, 2016/17 sezonunda da 312,4 milyon tona yükselmesi öngörülüyor.
ABD’den sonra en yüksek tüketim miktarı ise üretimde de olduğu gibi Çin’e aittir. 2014/15 sezonunda 202 milyon ton olan Çin’in mısır tüketimi, 2015/16 sezonunda 217,5 milyon tona kadar çıkmış. 2016/17 sezonunda Çin için öngörülen tüketim miktarının yaklaşık 226 milyon ton olduğu görünmektedir. Dolayısıyla Çin’in mısır tüketimindeki grafiğin, 2016/17 sezonunda yukarı yönlü seyrine devam edeceği düşünülmektedir.
ABD ve Çin, 958 milyon ton (2015/16) olan dünya mısır tüketiminin yüzde 50’sine yakınını, üretimde de olduğu gibi tek başlarına gerçekleştirmektedir. AB ülkeleri ise dünya mısır tüketiminde, ABD ve Çin’in hemen arkasından gelmektedir. 2015/16 sezonunda AB ülkelerinin tahmini tüketim miktarı 72,7 milyon tondur. 2016/17 sezonunda ise tüketimin yaklaşık 73,2 milyon tona yükseleceği öngörülmektedir.
Bir diğer yüksek mısır tüketim oranına sahip ülke ise Brezilya’dır. Brezilya 2015/16 sezonunda 56 milyon ton mısır tüketmiştir; bu miktar bir önceki sezona kıyasla yaklaşık 1 milyon ton daha azdır. 2016/17 sezonunda Brezilya’daki tüketimin 58 milyon tona ulaşacağı tahmin edilmektedir.
Dünya mısır tüketiminde Brezilya’yı 36,7 milyon tonla Meksika, 22,3 milyon tonla Hindistan, 15,1 milyon tonla Japonya, 14,7 milyon tonla Mısır, 13,1 milyon tonla Kanada takip etmektedir.
DÜNYA MISIR TİCARETİ
Dünyadaki mısır üretiminin yaklaşık 120-130 milyon tonu, uluslararası ticarete konu olmaktadır. Dünyanın en büyük mısır üreticilerine bakıldığında, üretilen miktarın çok büyük çoğunluğunun yurtiçi kullanımına ayrıldığı gözükmektedir. Uluslararası Tahıl Konseyi (IGC)’nin raporuna göre; 2014/15 sezonunda 128 milyon ton olan dünya mısır ticareti, 2015/16 sezonunda 138,9 milyon tona kadar yükselmiş fakat 2015/16 sezonunda ise 5,3 milyon tonluk düşüşle 133,6 milyon tona gerilemiştir. IGC, 2016/17 sezonunda ise 2 milyon tonluk artışla dünya ticaretine konu olacak mısır miktarının 135 milyon ton seviyesinde olacağını öngörmektedir.
USDA verilerine göre; 2015/16 sezonu dünya mısır ihracatında en büyük pay, 49,5 milyon ton ile ABD’ye aittir. ABD mısır ihracatı, üretimdeki artışa bağlı olarak 2015/16 sezonunda bir önceki sezona göre yaklaşık 2,7 milyon ton artış göstermiş ve 49,5 milyon tona ulaşmıştı. 2015/16 sezonunda önceki sezona göre çok az artan ülkenin mısır ihracatının, 2016/17 sezonunda da yine az miktarda artış eğilimini sürdüreceği ve 55 milyona yükseleceği öngörülmektedir.
ABD’nin ardından ikinci en büyük ihracatçı ülke Brezilya’dır. 2015/16 sezonunda, önceki sezonlara kıyasla önemli bir artış yakalayan Brezilya, 33,5 milyon ton mısır ihracatı gerçekleştirmişti. Ancak USDA verilerine göre, 2016/17 sezonunda yaşanacak ciddi düşüşle mısır ihracatının 20 milyona gerileyeceği tahmin edilmektedir.
2015/16 sezonu verilerine göre dünya mısır ihracatında üçüncü ülke Arjantin’dir. 2014/15 sezonunda 18,4 milyon tonluk mısır ihracatına sahip olan Arjantin, 2015/16 sezonunda ise ülkenin ihracatı bir miktar yükselerek 20,5 milyon tonda çıkmıştır. Öngörüler, artışın 2016/17 sezonunda da devam edeceğini ve ülkenin 25 milyon ton civarında mısır ihraç edebileceğini göstermektedir.
Ukrayna, dünya mısır ihracatında Arjantin’in ardında kalarak dördüncü sıraya gerilemiştir. Ukrayna, 2014/15 sezonunda gerçekleştirdiği 19,6 milyon ton mısır ihracatını 2015/16 sezonunda 16,4 milyon tona düşürmüştür. 2016/17 sezonunda ise çok az artışla 17 milyon ton civarında seyretmesi beklenmektedir.
2015/16 verileri bazında; dünya mısır ihracatında Ukrayna’yı sırasıyla 4,4 milyon tonla Rusya, 2,7 milyon tonla Paraguay, 1,8 milyon tonla AB ülkeleri ve 1,6 milyon tonla Sırbistan takip etmektedir.
Mısır ithalatında ise en büyük pay Asya ülkelerindedir. 2015/16 sezonu verilerine göre; dünya mısır ithalatında ilk sırada Japonya yer almaktadır. USDA verilerine göre Japonya’nın toplam mısır ithalatı 2015/16 sezonunda 14,6 milyon ton olarak gerçekleşmiştir. Mısır ithalatında Japonya’yı, 11 milyon tonla Meksika, 10 milyon AB, 8,7 milyon tonla Güney Kore, 7,8 milyon tonla Mısır, 6,2 milyon tonla Vietnam ve 5,5 milyon tonla İran takip etmektedir.