Uluslararası danışmanlık şirketi Boston Danışma Grubu (BCG), ABD Başkanı Donald Trump’ın Çin ile ticaret savaşı devam ederken Amerikalı çiftçilerin ve tarım işletmelerinin ihracatta uzun vadeli zarar tehdidiyle karşı karşıya olduğu uyarısında bulundu. BCG raporunda, “Bugün Amerikan tarım ticareti için büyüyen risk şu ki, son bir yılda kaybedilen pazar payının kısa zamanda tekrar kazanılması çok zor ya da imkânsız olacak” denildi.
Güvenilir danışmanlık firması Boston Danışma Grubu’nun (BCG) son raporundaki tespitler, büyük ABD’li tarım oyuncuları arasındaki artan korkuları daha da büyütebilecek nitelikte. Zira bir yıldan uzun süredir devam eden gümrük vergisi savaşından kaynaklanan zararın, iki ülke arasında anlaşmaya varılmasından ve çiftçiler için 28 milyar dolarlık tarım destek programının bitmesinden sonra bile süreceği konusunda ciddi endişeler var. İhracattaki düşüş, son altı yılın en düşük fiyatlarını gören tarım ürünleri ve sert geçen havalar yüzünden zaten kötü durumda olan tarım sektörünü daha da derinden etkiledi.
BCG’nin hazırladığı analiz raporuna göre, dev Çin pazarında ABD’nin yerini başta Brezilya olmak üzere diğer ülkeler dolduruyor ve üretim kapasitelerini artırmak, ulaşım ağlarını geliştirmek ve ithalatçılarla ilişkileri derinleştirmek için yatırımlar yapıyor. Bu da ABD’nin on yıllar boyunca geliştirdiği rekabetçi avantajlarını yok ediyor. Raporda yer verilen şu ifadeler de dikkat çekiyor: Mevzuata ait zorluklar, korumacı engeller ve ABD ticaret çatışmaları yüzünden ABD tarım sektörünün, Çin’deki kayıpları telafi etmek için anlamlı alternatif ihracat piyasaları bulması çok zor olacaktır. Büyüyen risk şu ki, mevcut ticari sorunlar, Amerikan hükümetinin tatmin olacağı şekilde çözümlense bile, Amerikan tarım ticaretinin yurt dışında yabancı rakiplerine kaybettiği pazar payının çoğunu kısa zamanda tekrar kazanması imkânsız değilse de çok zor olacak. Avustralya, Brezilya, Yeni Zelanda, Rusya ve diğer ülkeler Amerikalı soya, sığır eti ve buğday ile ABD’nin ticaret ortaklarının misilleme niteliğindeki gümrük vergilerinden etkilenen diğer gıda maddeleri tedarikçilerinin yerine geçmek için acele ediyorlar.
2017’de, Çin 19,5 milyar dolarlık Amerikan tarım ürünü satın aldı. Bu da ABD ihracatının yüzde 14’üne tekabül ediyor. Ancak ticaret savaşları patlak verdikten sonra, ABD’nin Çin’e tarım ürünleri ihracatı 2018’de yüzde 53 düştü ve 2019’un ilk yedi ayında da yüzde 8 daha geriledi. Çin ise bu açığı komşusu Rusya’dan buğday ve soya fasulyesi alımını artırarak kapattı. Rusya önümüzdeki 10 yıl içinde, Çin’e yapacağı tarım ürünleri ihracatını iki katına çıkarmayı hedefliyor. Avustralya ve Brezilya ise Çin’deki pamuk pazarındaki paylarını ciddi oranda artırdı. Brezilya, Çin’e artan et ihracatını karşılayabilmek için onlarca et işleme tesisine izin vermeyi planlıyor. Aynı şekilde, Brezilya Çin’e soya fasulyesi satışlarında yavaş yavaş ABD’nin yerini alırken şu anda bu alanda Çin’in en büyük tedarikçisi konumuna geldi.