Abdallah Dweik
Kıdemli Teknik ve Formülasyon Müdürü
UTRIX S.A.L.

Roula Nehme
Formülasyon Birimi Başkanı
UTRIX S.A.L.

Son yıllarda COVID-19 pandemisi ve Kızıldeniz krizine benzer küresel aksaklıklar, sevkiyat sürelerinin uzamasına, depolama süresinin artmasına ve çevresel koşulların kötüleşmesine yol açarak yem hammaddelerinde mikotoksin bulaşma riskini artırdı. Bu büyüyen tehdit, hayvan beslenmesinde mikotoksinlerin etkisini azaltmak için etkili çözümler gerektiriyor ve toksin bağlayıcıları artık bir zorunluluk haline getiriyor.

COVID-19’UN GÖRÜNMEZ SONUÇLARI

Mikotoksinler, özellikle tahıllar ve diğer yem bileşenlerinde bulunan mantarlar tarafından üretilen toksik bileşiklerdir. Aflatoksinler, okratoksinler ve fumonisinler gibi mikotoksinler hayvan sağlığını ciddi şekilde tehdit eder; büyüme oranlarını düşürebilir, bağışıklık fonksiyonlarını zayıflatabilir ve genel verimliliği azaltabilir. Kronik maruziyet, performans kaybına, veteriner maliyetlerinin artmasına ve aşırı durumlarda ölüme sebep olabilir.

2020’den bu yana, dünya genelinde yaşanan büyük krizler mikotoksin bulaşma oranlarında artışa yol açtı. Öncelikle, COVID-19 pandemisi küresel tarım üretimini ve lojistiği sekteye uğrattı. Bu durum, sevkiyatların gecikmesine ve yem hammaddelerinin depolanma sürelerinin artmasına sebep oldu. Uzayan depolama süreleri, özellikle sıcak ve nemli şartlarda mantar gelişimine yol açarak mikotoksin oluşum riskini artırdı.

Bu aksaklıklara iklimle ilgili faktörler de eklendi. Artan sıcaklıklar ve nem oranı, uzun süreli sevkiyat veya depolama sırasında mikotoksin üreten mantarlar için ideal bir ortam oluşturdu. Bunun sonucu olarak, özellikle pandemi döneminde aflatoksinler ve diğer mikotoksinler hayvan yemlerinde daha yaygın hale geldi ve hayvan sağlığı için ciddi riskler doğurdu. FAO’nun 2021 yılında yayımladığı bir çalışmaya göre, pandemide uzayan depolama sürelerine bağlı olarak hayvan yemlerinde aflatoksin kontaminasyon oranı %20 arttı.

Sonuç olarak, Dünya Sağlık Örgütü (WHO), pandemi döneminde mikotoksin kaynaklı hayvan sağlığı sorunlarının küresel çapta %15 arttığını açıkladı.

JEOPOLİTİK GELİŞMELERİN YEM GÜVENLİĞİNE ETKİSİ

Kasım 2023’ten bu yana Kızıldeniz krizi, hayvan yemlerinde mikotoksin bulaşma riskini daha da artırdı. Bu kriz, deniz taşımacılığında aksamalara yol açarak gemilerin Ümit Burnu üzerinden yönlendirilmesine sebep oldu. Bunun sonucunda, tahıl ve yem hammaddelerinin sevkiyat süresi uzadı. Uluslararası Denizcilik Örgütü’ne (IMO) göre, bu rotanın kullanılması sevkiyat süresini %30’a kadar artırdı. Bu gecikme, yem hammaddelerinin sıcak ve nemli koşullara daha uzun süre maruz kalmasına yol açtı ve bu da mantar gelişimi ile mikotoksin üretimi için elverişli bir ortam oluşturdu.

Yem hammaddelerinin transit süresi uzadıkça mikotoksin bulaşma ihtimali de arttı ve bu durum hayvan yemlerinin kalitesini doğrudan etkiledi. Etkilenen bölgelerde yapılan çalışmalar, Kızıldeniz krizi sırasında hayvan yemlerindeki aflatoksin bulaşma oranının %25-35 arasında arttığını ortaya koyarak bu tehdidin ulaştığı boyutu gözler önüne serdi.

Mevcut iklim değişikliği faktörünü de bu denkleme ilave ettiğimizde, mikotoksinlerin yemleri kontamine etme riski dünya genelinde giderek büyüyen bir sorun haline gelmektedir. Uzmanlar, mevcut şartlarda mikotoksinlerin zararlı etkilerini azaltmanın artık bir seçenek değil, zorunluluk olduğunu vurgulamaktadır.

MİKOTOKSİN BAĞLAYICILARI HAYVAN SAĞLIĞINI NASIL KORUYOR?

Mikotoksin bağlayıcılar, hayvan yemlerini kontamine eden zararlı mikotoksinleri etkisiz hale getirmek için tasarlanmış teknolojik yem katkı maddeleridir. Bu bileşenler, hayvan sağlığını korumaya yönelik önleyici bir çözüm sunar.

Mikotoksin bağlayıcılar, aflatoksinler, okratoksinler ve fumonisinler gibi toksinleri etkili bir şekilde bağlayarak onları etkisiz hale getirir ve hayvanların sindirim sistemleri tarafından emilmesini engeller. Bu sayede, mikotoksinlerin büyüme geriliği, bağışıklık baskılanması ve üreme sorunları gibi olumsuz etkileri azaltılır.

Mikotoksin bağlayıcılar, yetersiz depolama veya nakliye şartlarında bile hayvanların mikotoksinlerin zararlı etkilerinden korunmasını sağlar. Bu bağlayıcıların, sıcak ve nemli iklimlerden uzun süreli depolama ve nakliye şartlarına kadar geniş bir çevresel aralıkta etkili olduğu kanıtlanmıştır. Bu da onları, günümüzün istikrarsız tedarik zinciri ve küresel taşımacılık sorunları karşısında ideal bir çözüm haline getirmektedir.

HAYVANLAR ÜZERİNDE KANITLANMIŞ FAYDALAR

Son araştırmalarda, mikotoksin bağlayıcı ürünlerin, uzun sevkiyat sürelerinden ve kesintiye uğramış tedarik zincirlerinden etkilenen hayvan yemlerinde mikotoksin kontaminasyonunu önemli ölçüde azalttığı gösterilmiştir. Bir çalışmada, sıcak ve nemli nakliye şartlarına rağmen mısır yemindeki aflatoksin seviyelerinin %40’a kadar düştüğü tespit edilmiştir.

Ayrıca, nakliye gecikmeleri ve çevresel streslerin yaşandığı bölgelerde yapılan hayvan deneylerinde, mikotoksin bağlayıcı içeren yemlerle beslenen hayvanların büyüme oranlarında iyileşme, yem verimliliğinde kapasitesinde artış ve bağışıklık tepkilerinde güçlenme gözlemlenmiştir.

SONUÇ

COVID-19 pandemisi ve Kızıldeniz çatışmasının yol açtığı aksaklıklar, hayvan yemlerinde mikotoksin bulaşma riskini önemli ölçüde artırmıştır. Uzayan nakliye süreleri ve uzun süreli depolamanın yaygınlaşmasıyla birlikte, hayvansal üretim yapan çiftçiler yemlerinin güvenliğini ve kalitesini sağlama konusunda daha dikkatli olman durumundadır.

Mikotoksinleri etkisiz hale getiren mikotoksin bağlayıcılar, yemden yararlanma oranı, kilo alımı ve bağışıklık fonksiyonunu artırarak optimal hayvan performansının korunmasına yardımcı olur. Bu da küresel krizler sırasında dahi daha sağlıklı hayvanlar ve daha yüksek verimlilik anlamına gelmektedir.

Hayvanları korumak, yem güvenliğini sağlamak ve üreticilerin kârlılığını artırmak için mikotoksin bağlayıcılar, günümüzün hızla değişen dünyasında kritik bir araç konumundadır.

UTRIX HAKKINDA

UTRIX, 2009 yılında kurulmuştur. 2015 yılında Lübnan’ın Bekaa bölgesinde faaliyetlerine başlayarak premiksler, konsantreler ve yem katkı maddeleri konusunda öncü bir üretici haline gelmiştir. Son teknoloji üretim tesisi ile bölgede yem katkı maddeleri üreten tek firma olarak öne çıkmaktadır. UTRIX, hayvan sağlığını, refahını ve performansını destekleyen, küresel kalite standartlarına (GMP+ ve ISO sertifikaları) uygun yenilikçi çözümler sunmaktadır. Bu çözümler, uluslararası teknik uzmanlık ve müşteri odaklı destek hizmetleriyle desteklenmektedir. UTRIX’in misyonu, yenilikçi çözümler ve hizmetler aracılığıyla sağlıklı ve sürdürülebilir hayvansal üretimi desteklemektir. UTRİX, yerel üretim sayesinde, taze ürünlerin hızlı teslimatını sağlamaktadır. Daha fazla bilgi için: www.utrix.com.